Deskribapena
Historia
Kaiku edo lekeitiarra Euskal Herriko beroki tradizionala da, arrantzaleek Kantauri Itsasoan erabiltzen zutena. Artilezko oihal oso zerratu batekin egiten zen, gure haize eta eurite gogorrak jasateko oihal bikaina.
1920eko hamarkadan, kalerako bertsio berri bat agertu zen. Amonak haien biloba eta seme-alabentzat kaiku berria egiten hasi ziren eta Euskal Herriko berokirik hedatuena izatera iritsi zen. Gaur egun ia desagerturik zegoen.
Oihala eta zaintzeko aholkuak
- Komposizioa: %50 lihoa %50 kotoia.
Lihoa gizakiak ehunak egiteko erabiltzen duen zuntz begetal zaharrena da. Gainera, Euskal Herrian, lihoa ekonomiaren euskarri nagusietako bat izan zen mendetan zehar. Baserri askotan, lihoa landatu egiten zen eta harekin egiten ziren etxeko jantzi eta ehun-gai guztiak.
Lihoa ehun jasangarrienetako bat da, oso ur eta toki gutxi behar duelako. Lihoaren zuntzek beroa eta hezetasuna xurgatzeko eta ura oso azkar lurruntzeko gaitasuna dute; horregatik da hain ehun freskoa.
Nola zaindu? Zimurrak kentzeko, lisatu jantzia lurruna erabilita. Ez ezazu gehiegi garbitu, beharrezkoa izan ezean. Denboraldi amaieran, lehorrean garbitu eta gorde ezazu, ahal izanez gero, pertxetan, toki lehor eta aireztatu batean, eguzki-izpietatik babestuta, hurrengo urtera arte.
Trazabilitatea eta jasangarritasuna
Oihala, Moutet etxe mitikoarena da (Orthez, Frantzia). Bost belaunaldiz dihardute baserrietako idientzako lihozko oihal tradizionalak erabiltzen. Denbora aurrera joan ahala, haiek ere, oihal bereizgarri hori berritu egin dute, guk bilduma honetarako erabili duguna hain zuzen ere.
Janzki hau artisau eran eta maitasun handiz egin dute gure Gipuzkoako jostunek.
* Gure zenbait janzki, eskatu eta gero josten ditugu, gain-produkzioa saihesteko eta oihalari etekin handiagoa ateratzeko. Sistema honeri #SlowFashion edo moda mantsoa deritzo.
